? - (Ruanda • 1995 • Sebastião Salgado)

Bu fotoğrafın Sebastio Salgado'ya ait olduğuna emin değilim. Bulduğum sayfada fotoğrafın altında yazanlar: Tutsi corpses in an abandoned school, Nyarubuye, Rwanda, 1995 (Sebastião Salgado) "Terk edilmiş bir okulda Tutsi cesetleri, Nayrobi, Ruanda, 1995 (Sebastia Salgado)" olarak verilmiş. Ama fotoğrafta terk edilmiş bir okuldan daha çok terk edilmiş bir araba görünüyor. Bilgi eksikliklerine rağmen bu fotoğrafın ilgimi çekmesinin bazı sebepleri var, sırası ile yazayım.

Yukarıdaki fotoğraf, bir savaşa özgü olan kimi ayrıntıları görebilme imkanı veriyor. Savaşın çoğu filimde gösterildiği gibi sadece cephede yürüyen bir şey olduğunu unutun. Özellikle de iç savaşların... Savaş sürecinde zayıflayan iç güvenlik ve göç hareketleri bir çok farklı olayın başlangıç sebebi oluyor.

Fotoğrafta vücudu arabanın önçerçevesinden sokulup başı yan kapı penceresinden çıkarılmış adamın kafasında akan kan kapıda bir çizgi halinde görülüyor. Adamın kafasını dayadığı pencerenin camı orada kırılmış. Yerde kırılmış camlar görünüyor. Aynı adamın ayakkabıları yok. Alınmış.

Yerde açılıp iyice boşaltılmış bir bavul var. Bavulun astarının da kontrol edildiği fark ediliyor. Bavulun yanında ise bir pala var. İlerisinde beysbol sopasına benzer bir sopa daha var. Bu malzemeler muhtemelen bu insanlarındı.

İnsanı şoka sokan ise yukarıdan elleri arkada geçen adam. İlgisizlik, benimsemişlik diyeceğim ama fotoğrafın düşük çözünürlüğünden tam olarak bir şey anlaşılmıyor. Araba adamın geldiği yönden gelirken bir şekilde yolun kenarına çıkmış gibi görünüyor. Ön sol tekerin görünüşü nasıl bir manevra yapıldığını anlatıyor. Bu pikabın etrafındaki insanların bu araçta olma olasılığı yüksek. Bir diğer 'şey' pikabın arkasında rulolanmış 'şey'. Ne olduğunu düşündüm, ama yine de çözünürlüğün düşüklüğü anlaşılmaz kılıyor.

***

İnsanlık tarihi boyunca nefret, kin, yalan, iftira, işbirliği, korku ve diğer nedenler ile nedensiz sayısız katliam gerçekleşti. Kendi varlıklarına tehdit olduklarını düşündükleri başkalarına karşı insanların kullandıkları en eski yol katliamlardı. Güçlü olan değildir katliama uğrayan, çoğunlukla zaten güçsüz olandır. Katliamcılar bunu bilmelerine rağmen katliamlarından da geri durmazlar. Dini, milli, tarihi, politik gerekçeleri ile birlikte gelecekleri ve bekâları için istenilmeyenleri / hainleri / kafirleri / düşmanlarını öldürürler ve öldürtürler.(*)

Benzer katliamların dünyanın herhangi bir yerinde olması imkansız değil, bize ise hiç uzak değil.

13 Eylül 2011, Salı

(*) Ruanda'daki iç savaş sırasında 1 milyon civarında Tutsi'nin katledilmesine destek veren Fransa'nın bugün özgürleştirme maskesi altında kendi "gelecek ve bekâsı için" Libya'ya saldırısını hep beraber izliyoruz.