Osmanlı nece konuşur, nasıl yaşardı? (Sorularla anlama çabası)

1. Osmanlı Devleti'ni ve dahi bu devletin sınırları içinde yaşayan toplumun "tek", "yaygın" ve "ortak" bir yaşam kültürü var mıydı? 

2. Osmanlı tebaası bir dinin aynı mezhep ve tarikatından; aynı dili konuşan bir halktan insanlardan mı oluşmuştur? 

3. Osmanlı'da  konuşulan tek dil Osmanlıca mıdır? Tek dil Osmanlıca değilse kaç dil konuşulmaktadır? 

4. Osmanlı Devleti sınırları içerisinde kaç din, mezhep, tarikat; farklı kökenden gelen ve farklı diller konuşan kaç halk bulunmuştur? 

5. Osmanlıca veya eski Osmanlı Türkçe'si denilen dil, ülke sınırları içerisinde konuşulan bütün bu dillerin ortak adı mıdır? Yoksa, saray ve ahalisinde dolayısı ile hanedanlığın ve bürokrasinin dili midir? 

6. Osmanlıca ile ağırlıklı Anadolu'da konuşulan dönem Türkçesi aynı diller midir? Bu dilleri konuşan kişiler ilk karşılaşmalarından itibaren kendi aralarında rahatça anlaşabilirler miydi?  

7. Osmanlı Devleti kontrolü altında farklı dil, din, tarih ve kökenden gelen insanlar birbirlerine katışmış mıdır? Yoksa her biri kendi mekanlarında (mahalle/köy) ötekilerden izole midir? Bununla birlikte mecburi haller, ticaret dışında birbirleri ile temas kurmayan gruplar mıdırlar? 

8. Osmanlı'da hanedanlığının onay veya önerisi ile ülke sınırları içerisinde herhangi bir dini gruba, mezhebe, farklı dile-kökene sahip halklara yönelik yağma/tecavüz/katliam/imha/zorunlu göç gerçekleşmiş midir? 

9. Batı'nın tek kültürü dayattığını söyleyen bu sebeple sürekli modernizmi-seküler yaşamı eleştiren, özümüze ve ecdadımıza dönülmesini öneren birisi; Türkiye toplumunun geçmişini temsil ettiğini düşündüğü dil-kültür nasıl sadece hanedan ailesi ve yönetici kastın jargonunu-kültürü olur? 

10. Osmanlı Devleti zamanında bütün Anadolu'da yaşanan kültür İstanbullu mudur? 

11. Anadolu'nun farklı farklı taşra evlerinde ud-ney çalınıp, ebru yapılıp, Dede Itri vs. bestekarlar hakkında kadir şinas muhabbetler yapılmakta, Mimar Sinan eserleri sayılmakta, dini ve musiki konuları konuşulup, bugün iddia olunan Osmanlı tarzında mı yaşanmaktadır? 

12. Hanedanlığın ve dolayısıyla İstanbul'un baskın kültürünü bilmek bir insanın ülkesi ve toprağıyla bağının ne kadar ölçüsü olur? 

13. Farklı köken, inanç, değer, düşünce ve dilden gelen insanlara İstanbul'daki hanedan dilini şart koşmak ile ne başarılmak istenmektedir?

14. Modernizmi ve seküler yaşamı; oryantalizmi ve bakış açısını eleştiren ve ya bu eleştirileri destekleyen, politik bir argüman olarak kullanan adamların bu "tekçi" zihniyetleri ile yapmak istedikleri nedir? 

15. Osmanlı geleneksel eğitim kurumlarının bilim-matematik-sanat örneklerinde dünyaya katkısı nedir?

"Yanlış bir doktrinin (düşüncenin) kurbanıydım"